België is het politiek kloppende hart van Europa. Het land telt verschillende officiële en gesproken talen. Meer dan de helft van de Belgen is tweetalig. Hoe komt dat? Ontdek waarom meertaligheid in België een belangrijke troef is. We richten onze schijnwerpers op de taalsituatie en de verhoudingen tussen de verschillende talen in België.
België, klein land met 3 officiële talen
België ligt aan de Noordzee en grenst aan Nederland, Duitsland, Luxemburg en Frankrijk. Sinds de Europese lidstaten in 1997 besloten om er de zetel van de Europese instellingen te vestigen, is de Belgische hoofdstad Brussel ook de politieke hoofdstad van Europa.
België is een minuscuul landje op de wereldkaart, maar kan zich 3 officiële talen veroorloven: Nederlands, Frans en Duits. Ook enkele regionale talen zijn er erkend. Vlamingen zijn vaak meertalig en gegeerd op de internationale arbeidsmarkt. Heel bijzonder in het Belgische Koninkrijk is de indeling in taalgebieden. Sommige gemeenten zijn zelfs om verplicht alle communicatie in meerdere talen te verspreiden.
Nederlands is de meest gesproken taal in België, daarna volgen het Frans en het Duits. Waals spreken ze in Wallonië (met varianten en dialecten). West-Vlaams, Oost-Vlaams, Antwerps, Limburgs, Gents… zijn voorbeelden van de vele Vlaamse dialecten. Vlaams is dus geen officiële taal, wel een regionale variant. De dialecten geven elk de Belgisch-Nederlandse taal een bijzondere kleur en verfijning.
Van taalhistoriek tot tegenwoordig taalgebruik
Frans
Vroeger sprak men hoofdzakelijk Frans in België. Dat komt door de geschiedenis, want lang geleden stond België onder Frans bewind. In de 18de eeuw was het Frans zelfs de eenheidstaal: het onderwijs werd uitsluitend in het Frans aangeboden en werden alle openbare akten ook in de Franse taal opgesteld.
Frans is vandaag de op een na meest gesproken taal in België. Het is de voertaal in de Franse Gemeenschap en de dominerende taal in Wallonië. Het Frans wordt ook gesproken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waar iets meer dan de helft het Frans als moedertaal of lingua franca heeft.
Nederlands
Later maakte België deel uit van de Nederlanden en probeerde het bestuur het Nederlands als enige taal uit te roepen. Dat mislukte bij de Belgische onafhankelijkheid in 1830. Vele jaren bleef het Frans er de voertaal en daar kwam pas eind 19de en begin 20ste eeuw verandering in na langdurige conflicten en taalkwesties.
Het Nederlands is in België tegenwoordig de officiële taal van Vlaanderen en samen met het Frans in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Duits
Na WOII deed ook een Duistalige gemeenschap haar intrede. Als herstelbetaling voor de Eerste Wereldoorlog gaf Duitsland de Oostkantons aan België. Nu is het Duits de kleinste taal van België, het gebied ligt in de provincie Luik. Slechts 0,7% van de volledige bevolking spreekt Duits als moedertaal.
Gesproken talen in België volgens taalgebied
In België mag u alle de talen spreken die u wil. We noemen dit de taalvrijheid, die is zelfs verankerd in de grondwet. De drie officiële talen Nederlands, Frans en Duits worden in de praktijk gesproken in 4 afgelijnde taalgebieden: het Nederlandse taalgebied, het Franse taalgebied, het Duitse taalgebied en het tweetalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In elk van deze gebieden zijn er specifieke regels voor het taalgebruik in officiële omstandigheden.
Randgemeenten rond een taalgebied zijn soms faciliteitengemeenten. Die gemeenten moeten ook hun diensten aanbieden in de taal die de burgers vragen. Deze regeling vormt regelmatig het onderwerp van tegenstellingen tussen Nederlandstaligen en Franstaligen in België.
Talen in stedelijke en gemeentelijke communicatie
De Bestuurstaalwet regelt het taalgebruik voor de steden en gemeenten, provincies en diensten van de federale overheid in België. Er bestaat hiervoor verschillende communicatietypes (gebruik binnen eigen en met andere overheidsdiensten, gesproken talen met het publiek, in formulieren…). Gemeenten of steden die erkend zijn als toeristisch centrum mogen de mededelingen voor toeristen in minstens drie talen communiceren.
Een specifieke regelgeving geldt ook voor uittreksels van akten van burgerlijke stand. Belgen kunnen hiervoor uniforme meertalige formulieren raadplegen. De meertalige uittreksels vereisen vervolgens geen vertaling of legalisatie meer tussen de landen die de overeenkomst ondertekenden.
Nederlands en Frans in het onderwijs
De onderwijstaal is de officiële taal van het gebied waar de school ligt. Dat geldt voor alle vakken, behalve de taalvakken. In Brussel kiezen leerlingen tussen Nederlandstalig en Franstalig onderwijs. De faciliteitengemeenten kennen enkele uitzonderingen. De hogescholen en universiteiten doceren steeds meer vakken in het Engels, een populaire taal bij internationale bedrijven.
In Vlaanderen is het Nederlands de onderwijstaal. Franse les mag in het Frans, de les Engels in het Engels, maar algemene vakken zijn in het Nederlands. In Wallonië is het Frans de officiële onderwijstaal, in Brussel kiest de school ofwel het Nederlands ofwel het Frans.
Gesproken filmtalen in België
Vlamingen zijn taalprimussen, vooral wat Engels betreft. Hoe komt dat? Alle films (met uitzondering van tekenfilms) worden ondertiteld in Vlaanderen en spelen dus in origineel gesproken Engels. Engelstalige liedjes en zangers domineren de hitlijsten. De laatste jaren wint het Nederlands weer aan populariteit in de muziekwereld.
In Wallonië worden bijna alle films gedubd in het Frans. Walen zijn trots op hun Franse taal! We merken op dat vlak grote gelijkenissen met de uitdraging van de Franse taal in Frankrijk.
U leest het, de drietaligheid is complex in België. Om u te helpen bij uw meertalige communicatie in België, bieden wij gespecialiseerde vertaaldiensten (juridische vertaling, commerciële vertaling, medische vertaling, enz.) in een groot aantal talen, waaronder Nederlands, Frans, Duits, Engels, enz. Contacteer ons voor meer informatie.
Vraag een gratis prijsofferte aan
en ontvang binnen enkele uren een voorstel
- Geef aan wat u wenst
- Vraag een prijsofferte aan
- Bevestig en ontvang uw bestelling
Antwoorden op uw vragen over de talen in België
Welke talen spreken ze in Brussel?
Brussel is het enige tweetalige taalgebied in België met Nederlands en Frans als gesproken talen. Brussel is echter ook de hoofdstad van België en van Europa en is daardoor uitgegroeid tot een multiculturele wereldstad. Van de meer dan 1 miljoen inwoners is dertig procent niet-Belg. Brussel is officieel tweetalig maar in de praktijk is de stad al lang meertalig. De Vlaamse minderheid die er woont, en de vele pendelaars die er dagelijks vanuit Vlaanderen komen werken, moeten er in hun eigen taal terecht kunnen.
Kan ik makkelijk Nederlands of Frans leren?
Dat hangt af van uw moedertaal. Nederlands is vooral voor Engelstaligen makkelijk om te leren. Toch zijn enkele zaken lastig, zoals de ingewikkelde woorden die uit veel medeklinkers bestaan. Denk bijvoorbeeld aan de woorden ‘angstschreeuw’, of ‘slechtstschrijvend’. Het Frans is een Romaanse taal, een analytische taal die het kritisch denken bevordert. Kennis van het Frans is onmisbaar voor mensen die een loopbaan ambiëren in een internationale organisatie.
Is Vlaams een taal?
Neen. Vlaams is eerder een verzamelnaam van allerlei dialecten in het Nederlandstalig gebied van België. Het Nederlands is, naast het Frans en het Duits, één van de officiële talen in België. Dat staat zo in de grondwet. De Vlaamse overheid heeft daarnaast ook vastgelegd waar de Nederlandse taal gebruikt moet worden. De overheid spreekt dus van ‘de Nederlandse taal’, niet bijvoorbeeld van ‘het Vlaams’. Maar er is dan wel ‘de Vlaamse Gemeenschap’ of ‘het Vlaams Parlement’.
Een nieuwe opmerking toevoegen