Journalistiek vertalen: met welke uitdagingen krijgt een vertaler te maken?

Door de mondialisering van informatiekanalen is er steeds meer vraag naar journalistieke vertalingen, onder meer bij de media, nieuwsagentschappen en internationale bedrijven. Voor deze bijzondere vorm van vertalen zijn niet alleen sterke taalkundige vaardigheden maar ook uitstekende schrijfvaardigheden vereist.

Wat is een journalistieke vertaling?

Journalistiek vertalen heeft betrekking op het vertalen van door journalisten geschreven content die bestemd is voor de media waaronder de geschreven pers, digitale media en audiovisuele media:

• regionale en nationale dagelijkse pers
• weekkranten
• tijdschriften
• gespecialiseerde tijdschriften
• nieuwsagentschappen
• online tijdschriften
• televisie
• radio e.d.

Hier volgen enkele voorbeelden van materiaal dat vertaald kan worden voor journalistieke doeleinden:

• artikelen voor gedrukte media
• websiteartikelen
• interviews
• korte nieuwsverhalen 
• persberichten
• hoofdartikelen
• rapportages van een gebeurtenis
• journalistieke onderzoeken
• literaire, gastronomische, sport‑, artistieke en medische kronieken
• tv-rapportages, documentaires, radioprogramma’s, nieuwsprogramma’s e.d.

Welke uitdagingen zijn er bij journalistiek vertalen?

Journalistiek vertalen verschilt op diverse punten van traditioneel vertalen en stelt de vertaler voor een aantal specifieke uitdagingen:

Inachtneming van redactionele eisen

De eerste uitdaging voor de journalistiek vertaler is het vertalen van tekst en het in acht nemen van de redactionele eisen van het medium en tegelijkertijd trouw blijven aan de stijl van de auteur. De uiteindelijke content moet in overeenstemming zijn met de toon van de krant.

Journalistiek vertalers moeten ook rekening houden met de doelgroep. Ze moeten immers een gespecialiseerde woordenschat gebruiken als ze zich tot een specifieke doelgroep richten (bijvoorbeeld voor het vertalen van wetenschappelijke, financiële en medische artikelen).

Voor een meer algemeen artikel echter, dat bedoeld is voor het algemene publiek, dient de vertaler zorgvuldig te zijn bij het populariseren van zeer specialistische informatie. Het gebruikte taalniveau varieert eveneens naargelang de doelgroep: zoals toegankelijke taal voor jongeren en formele taal voor professionals en deskundigen.

Bovendien kan journalistiek vertalen betrekking hebben op een zeer breed scala aan rubrieken, waaronder:

• sportjournalistiek (algemeen of sportspecifiek)
• cultuurjournalistiek (films, kunst, literatuur e.d.)
• muziekjournalistiek
• lifestylejournalistiek (mode, beauty e.d.)
• economische journalistiek
• politieke journalistiek e.d.

Inachtneming van journalistieke codes

Voor journalistiek geldt ook een aantal specifieke normen, die van land tot land kunnen verschillen. Journalistiek vertalen vereist dus een goede kennis van de normen die in het betreffende land gelden alsook van de redactionele eisen die specifiek zijn voor het soort medium.

Voor een gedrukt artikel bijvoorbeeld moet de vertaler moeite doen om zich te houden aan het vereiste aantal tekens en pagina’s. Anders kan de uiteindelijke lay-out van de krant worden aangetast. Dit is een echte uitdaging omdat bij het vertalen van de ene naar de andere taal het aantal woorden voor dezelfde tekst van elkaar verschilt. Daarnaast kan ook de leesrichting variëren (bij vertalen naar het Arabisch bijvoorbeeld) wat verder van invloed is op de lay-out van de krant.

Bij het vertalen van een websiteartikel dient de vertaler ook rekening te houden met SEO-richtlijnen. De vertaler dient een geoptimaliseerd artikel te leveren als de klant dit eist.

Bovendien is het mogelijk dat de journalistiek vertaler ook veel aanvullende informatie bij het artikel moet vertalen (zoals bronnen, foto-onderschriften, computerafbeeldingen, beeldmateriaal en citaten). Daarom moet hij of zij vertrouwd zijn met het vertalen van diverse soorten media.

Vertalen met inachtneming van de lokale cultuur

Journalistieke teksten hebben vaak een sterke culturele dimensie. Journalistiek schrijven leent zich immers voor het gebruik van onder meer idiomatische uitdrukkingen, woordspelingen, metaforen, stijlfiguren, verrassende effecten en toespelingen.

Kortom, de vertaler moet zowel de redactionele stijl van de journalist in acht nemen en tegelijkertijd de tekst aan de lokale cultuur aanpassen.

Op wie moet ik een beroep doen voor het vertalen van mijn journalistieke tekst?

Journalistiek vertalen kan voor grote uitdagingen zorgen. De vertaalde teksten zijn immers bestemd om met een breed publiek te worden gedeeld voor het informeren en voor het uitleggen, duiden of delen van belangrijke informatie.

Dientengevolge is er geen ruimte voor fouten: de kleinste fout in de vertaling kan de betekenis van de tekst in gevaar brengen en derhalve de manier waarop de lezer deze begrijpt maar kan ook de reputatie en geloofwaardigheid van het medium beschadigen.

Daarom is het van essentieel belang om een professionele vertaler in te zetten die ervaring heeft met dergelijke vertalingen. U kunt zich wenden tot een vertaalbureau zoals ViaVerbia, dat een groot netwerk van gespecialiseerde vertalers tot zijn beschikking heeft die u betrouwbare en hoogwaardige journalistieke vertaaldiensten kunnen leveren.

Ook kunt u een beroep doen op de diensten van een gespecialiseerde freelancevertaler of een professional die zowel journalist als vertaler is.

Ter herinnering: een vertaler dient altijd naar zijn of haar moedertaal te vertalen. Bovendien dient u, om de betrouwbaarheid van de vertaling te garanderen, een vertaler te kiezen die gevestigd is in het land waar de doeltaal wordt gebruikt. Op deze manier raakt de vertaler vertrouwd met het lokale nieuws en de culturele normen en blijft zijn of haar woordenschat actueel.

Antwoorden op uw vragen over journalistiek vertalen