Als criterium of parameter voor loopbaanontwikkeling, een opportuniteit voor de verdere ontwikkeling van het advocatenkantoor en/of de verbetering van de kwaliteit van de contacten met buitenlandse cliënten maakt het beheersen van een of meer vreemde talen deel uit van de preferentiële competenties van een advocaat. Daarmee verbonden kunnen de problemen op dit vlak op een globale markt, die dankzij de digitale technologie steeds toegankelijker wordt, zeer zwaar wegen. Gelukkig zijn er oplossingen om juristen die minder ervaring hebben met vreemde talen te ondersteunen.
Waarom een juridische vertaling? Hier een overzicht op basis van bevragingen* naar de gewoonten en behoeften van advocatenkantoren op dit vlak.
Het uitoefenen van het beroep van advocaat vereist soms, maar niet noodzakelijk, de beheersing van een of meerdere vreemde talen, of toch ten minste een goede kennis van vreemde talen.
Vanuit dit standpunt werden de deelnemers van een enquête (in Frankrijk) bevraagd om een idee te krijgen van het huidige belang van het beheersen van een of meer vreemde talen bij de uitoefening van het beroep van advocaat. De meningen zijn sterk verdeeld: Voor 37 % van de bevraagden is het een “nuttige” competentie; voor 31 % is het “onontbeerlijk” en voor 26 % “belangrijk” of “noodzakelijk”. Slechts 5 % vindt het een “facultatieve” competentie.
Op basis van eigen ervaringen gaf meer dan 85 % van de bevraagden aan een of meer vreemde talen te spreken: in de eerste plaats Engels (87 %) en in gelijke mate (22 %) Duits en Spaans. Uitgaande van de resultaten van de bevraging werd hierbij verder opgegeven dat 17 % van de bevraagden deze antwoorden geven als gevolg van een dubbele nationaliteit, 43 % in het buitenland heeft gewoond en 63 % reeds deelnam aan een juridische opleiding in een andere taal. Bij diegenen die geen beroep doen op aanbieders van juridische vertaaldiensten, gebeurt dat voor 45,5 % van de gevallen omdat ze de vreemde taal zelf voldoende beheersen.
Onafhankelijk van de beheersing van vreemde talen wordt duidelijk dat 77 % van de bevraagden reeds een beroep deed op aanbieders van juridische vertaaldiensten. Een derde van de bevraagden maakt hiervan meerdere keren per jaar gebruik voor een vertaling in het Engels (62 %). Dan volgen de Duitse en de Arabische taal voor 30 % en vervolgens het Spaans en Italiaans (respectievelijk 20 %). Alles hangt echter af van de te bewerken dossiers, maar in advocatenkantoren die niet kunnen teruggrijpen naar interne competenties, naar het voorbeeld van de internationale structuren, is de vertaalbehoefte ongetwijfeld aanwezig. Verder is het soms ook zo dat de cliënt zelf de vertaler kiest en reeds vertaalde stukken voorlegt.
Welke teksten worden vertaald?
Officiële stukken, overeenkomsten of briefwisseling in het algemeen, de te vertalen documenten zijn zeer divers. En juridische geschillen doen niet onder voor de adviserende activiteiten. Volgens de resultaten van de enquête zijn de vereiste juridische vertalingen meestal procedurestukken (dagvaardingen, verzoeken van partijen …), waartoe ook vonnissen en rechterlijke uitspraken worden gerekend (respectievelijk 53 % en 31 %). Daarna volgen juridische stukken van vennootschappen (statuten, oprichtingsaktes, revisies, algemene verzamelingen of bijzondere verzamelingen, overdracht van aandelen …) voor 26 %, overeenkomsten en contractbepalingen (23 % en 19 %). Notulen betreffen 12,5 % van de behoefte, volmachten en deskundigenverslagen elk 11 %. Ook het vermelden waard zijn notariële aktes (9,5 %), aktes van de burgerlijke stand (8 %) en algemene voorwaarden (8 %). Een vergelijkbare verdeling is er bij diegenen die geen beroep doen op aanbieders van juridische vertaaldiensten, maar in bepaalde omstandigheden teruggrijpen naar dergelijke diensten: te vertalen zijn volgens de antwoorden hoofdzakelijk procedurestukken, vonnissen en rechterlijke uitspraken (50 en 44 %), overeenkomsten (44 %) en juridische stukken van vennootschappen (34,5 %).
Competenties van juridische vertalers
Juridische vertalingen vereisen de omzetting van tal van technische of gedragsgerichte competenties (de befaamde Hard en Soft Skills). Bij juridische vertalingen zijn de indicatoren waarmee rekening moet worden gehouden, echter veelzijdiger. Ze betreffen ook de omgeving waar de dienst wordt geleverd. In de bevraging werd vervolgens aan de advocaten die een beroep doen op aanbieders van juridische vertaaldiensten, voorgesteld om tien criteria een score te geven van 1 tot 5 afhankelijk van het feit of ze de variabele beschouwen als “nuttig”, “belangrijk”, “noodzakelijk”, “onmisbaar” of “essentieel”. Zoals verwacht gaf 80 % van de bevraagde advocaten aan dat de vertrouwelijkheidsgarantie “onmisbaar” en voor de meerderheid zelfs “essentieel” is. Volgens de bevrager wordt duidelijk dat beëdiging overwegend als “essentieel” (37 %) of “onmisbaar” (26 %) wordt beschouwd. Een dergelijke erkenning is volgens hen voor 47 % van de bevraagden “noodzakelijk”. Een diploma juridisch vertalen van de vertaler is voor een derde van de bevraagde advocaten een “noodzakelijk” criterium. Vertalingen door een moedertaalspreker blijkt daarentegen geen doorslaggevend criterium te zijn: twee derde vindt het wel “belangrijk”.
Wat betreft de uitvoering van de vertaalopdracht zelf worden in het algemeen de snelheid van de vertaling (52 %) en de mogelijkheid van de bewerking door één vertaler (40 %) als “noodzakelijk” beschouwd. Over de mogelijkheid de vertaling te evalueren en feedback te kunnen geven, lopen die meningen uiteen zodat dit punt soms als “noodzakelijk” en dan weer als “nuttig” wordt beschouwd. Dit geldt ook voor de juridische specialisatie van het vertaalbureau. Verder is de geografische ligging voor 60 % van de bevraagden een “nuttige” parameter.
Digitale transformatie en juridische vertalingen
Ook juridische vertalingen hebben een digitale transformatie doorgemaakt. Bovendien is artificiële intelligentie een innovatiefactor. Machinale vertaalsystemen worden door gebruik van Deep Learning-algoritmes (artificiële neurale netten) steeds verder ontwikkeld. Gebruikers en klanten hoeven zich echter geen zorgen te maken want de tussenkomst van de mens blijft noodzakelijk. Neurale vertalingen blijven voor verbetering vatbaar. Zoals elders maakt ook hier het gebruik van technologie in handen van een specialist, die instaat voor de nabewerking, het mogelijk de doelstellingen te halen in de vorm van een hoogwaardige juridische vertaling.
* Bevragingen van de redactie van Village de la Justice